Ἑλληνομουσεῖον (τό). Ὀνομασία διδομένη πολλαχοῦ, ἐπὶ Τουρκοκρατίας, εἰς τὰ σχολεῖα ἀνωτέρων πως σπουδῶν. Περί «κοινῶν ἑλληνομουσείων ἐπ᾿ ὠφελείᾳ τοῦ γένους κοινῇ» γίνεται λόγος καὶ ἐν σιγιλλίῳ τοῦ Οἰκουμενικοῦ πατριάρχου Γρηγορίου Ε', ἐκδοθέντι κατ᾿ Αὔγουστον τοῦ 1819.


Σ᾿ αὐτὸν τὸν διαδικτυακὸ χῶρο, ποὺ ἀπευθύνεται στοὺς φίλους τῆς χώρας τῶν Ἀγράφων, φιλοξενοῦνται κείμενα, ἄρθρα, μελέτες, ἀνακοινώσεις, βιβλία εἰκόνες, ταινίες ποὺ ἀφοροῦν ἢ παραπέμπουν στὴν ἱστορία, τὸν πολιτισμό, τὶς παραδόσεις, τὸ φυσικὸ περιβάλλον τοῦ ἱστορικοῦ χώρου τῶν Ἀγράφων, ὅπως αὐτὸς ἦταν γνωστὸς στὴν ὕστερη βυζαντινὴ ἀλλὰ καὶ μεταβυζαντινὴ ἐποχή. Σκοπὸς τῆς δημιουργίας του εἶναι νὰ γίνουν γνωστὰ καὶ νὰ ἀναδειχθοῦν, κατὰ τὰς δυνάμεις ἡμῶν, ὅλα ἐκεῖνα τά ‒ἀνὰ τοὺς αἰῶνες‒ ἰδιαίτερα χαρακτηριστικὰ γνωρίσματα τοῦ τόπου μας καὶ τῶν ἀνθρώπων του.

Κυριακή 28 Ιουνίου 2015

π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΩΤ. ΤΣΙΩΛΗΣ

π. Παναγιώτης Τσιώλης, 45 ἔτη ἱερατικῆς διακονίας στὰ Μεγάλα Βραγγιανὰ τῶν Ἀγράφων

Ἐδῶ καὶ ἕξι αἰῶνες, βάσει γραπτῶν πηγῶν, καταγράφεται μακρὺς κατάλογος ἱερέων, ἱεροδιακόνων καὶ μοναχῶν ποὺ ὑπηρέτησαν λειτουργικὰ καὶ ποιμαντικὰ τὸν τόπο μας
Ὁ π. Παναγιώτης Τσιώλης μὲ τὸν ἀείμνηστο παπα-Λάμπρο Θεοδώρου στὰ 1975.
Ὁ π. Παναγιώτης Τσιώλης ἀποτελεῖ ἕναν ξεχωριστὸ σὲ ἔργο καὶ προσφορὰ κρίκο σὲ αὐτὴν τὴν μακρὰ ἱερατικὴ ἁλυσίδα, ποὺ ἔζησε καὶ ἱερούργησε στὸν ἱστορικὸ καὶ εὐλογημένο τόπο τοῦ «Ἑλληνομουσείου Ἀγράφων». Χειροτονήθηκε διάκονος τὴν 25η Μαρτίου 1971 στὸ Καρπενήσι καὶ ἱερέας   τὴν 4η Ἀπριλίου 1971 στὴν Ναύπακτο, τὴν ἕδρα τῆς τότε Μητροπόλεως Ναυπακτίας καὶ Εὐρυτανίας, ἀπὸ τὸν τότε μητροπολίτη κυρὸ Δαμασκηνὸ Κοτζιά († 1984). Διακόνησε μὲ θᾶρρος καὶ αὐταπάρνηση τὸ ποίμνιο τῆς ἐνορίας του, τιμώντας τὸν Σταυρὸ ποὺ σφράγισε τὴν εἴσοδό του στὴν ἱεροσύνη

Ὁ π. Παναγιώτης Τσιώλης,στὶς ἀρχὲς τῆς δεκαετίας τοῦ ᾿80,
στὸν αὔλειο χῶρο τοῦ ἱ. ν. τῆς Ἁγ. Παρασκευῆς μὲ τὸ ἱστορικὸ σήμαντρό της.




  Ἀπὸ τὴν συνταξιοδότησή του τὸ 2009, ἀλλὰ καὶ μέχρι σήμερα, μὲ συλλειτουργὸ τὸν πρὸ 2 ἐτῶν χειροτονηθέντα νέο ἐφημέριό μας π. Κωνσταντῖνο Κουτσουπιᾶ συνεχίζει,ὅσο τοῦ ἐπιτρέπουν οἱ δυνάμεις του, νὰ ἱερουργεῖ καὶ νὰ ποιμαίνει στὶς ἐκκλησιὲς τῶν Ἀγράφων. Ἀπὸ τὰ μέσα τῆς δεκαετίας τοῦ ᾿60, ὅταν συνταξιοδοτήθηκε ἱερέας τοῦ τόπου μας μακαριστὸς πλέον π. Λάμπρος Θεοδώρου († 21 Δεκεμβρίου 1981) ἐκδήλωσε τὴν ἐπιθυμία του νὰ ἱερωθεῖ καὶ νὰ διακονήσει τὴν ἐνορία τῆς γενέτειράς του, τῶν Μεγάλων Βραγγιανῶν. Σώζεται ἐπιστολὴ τῆς «Ἐκκλησιαστικῆς Ἐπιτροπῆς Μεγάλων Βραγγιανῶν»  τῆς 1ης Ἀπριλίου 1965 πρὸς τὸν μητροπολίτη Ναυπακτίας καὶ Εὐρυτανίας «ὅπως δοθῇ ἀπάντησις σχετικὴ μὲ τὴν χειροτονίαν μή τοῦ Παναγιώτου Σωτ. Τσιώλη ὡς ἱερέως εἰς τὴν Κοινότητα Μεγ. Βραγγιανῶν». 
  


  


 Ὑπογράφουν οἱ: Σωτήριος Παρθένης, Δημήτριος Μπαλατσὸς καὶ Πέτρος Φιλίππου. Παρέλαβε ἀπὸ τὸν ἐπιτροπεύντα τὴν ἐνορία ἀείμνηστο παπα-Πέτρο Νταλλῆ († 28 Μαΐου 2010), ἐφημέριο τῆς ἐνορίας τοῦ Τροβάτου καὶ παρέδωσε μετὰ τὴ συνταξιοδότησή του στὸν π. Σωτήριο Σαλαμάρα ἱερέα τῶν Ἀγράφων.
  
  

Στὶς 24 Μαΐου στὴν Ἀθήνα, στὸ βιβλιοπωλεῖο «ΕΝΑΣΤΡΟΝ», Σόλωνος 101, πραγματοποιήθηκε, μὲ πρωτοβουλία τοῦ Συλλόγου «Ἀναστάσιος Γόρδιος», ἐκδήλωση γιὰ νὰ τιμηθεῖ ἐφημέριος τοῦ τόπου μας, τῶν Μεγ. Βραγγιανῶν, π. Παναγιώτης Τσιώλης. Μὲ τὴν παρουσία πολλῶν συγχωριανῶν μας ἀλλὰ καὶ ἀρκετῶν φίλων τοῦ Συλλόγου καὶ τοῦ χωριοῦ μας τιμήθηκε τὸ ἐπὶ πέντε δεκαετίες λειτουργικὸ καὶ ποιμαντικὸ ἔργο τοῦ π. Παναγιώτη στὴν ἐνορία τῶν Μεγ. Βραγγιανῶν καὶ ὄχι μόνον. Μετὰ ἀπὸ σύντομο καλωσόρισμα καὶ χαιρετισμὸ ἀπὸ τὸν Πρόεδρο τοῦ Συλλόγου «Ἀναστάσιος Γόρδιος» κ. Γεώργιο Χρήστου, γιὰ τὴ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του ὁμίλησε συγχωριανός μας ἐκπαιδευτικὸς καὶ πρώην πρόεδρος τοῦ Συλλόγου Νικόλαος Γ. Ἀλεξάκης


Στιγμιότυπο ἀπὸ τὴν ἐκδήλωση πρὸς τιμὴν τοῦ π. Παναγιώτη Τσιώλη.

  
Χαιρετισμοὺς ἀπηύθυναν καὶ ἄλλοι ἐκ τῶν παρευρεθέντων μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ νῦν ἐφημέριος τῶν Μεγ. Βραγγιανῶν π. Κωνσταντῖνος Κουτσουπιᾶς. Κατόπιν, σὲ μιὰ ἰδιαίτερα συγκινητικὴ καὶ κατανυκτικὴ ἀτμόσφαιρα χαιρέτησε, εὐχαρίστησε καὶ εὐλόγησε τὴν ἀγραφιώτικη αὐτὴ σύναξη ἴδιος π. Παναγιώτης Τσιώλης, στὸν ὁποῖο προσεφέρθη ἐκ μέρους τοῦ Συλλόγου, ὡς ταπεινὸ ἀντίδωρο τῆς δικῆς του προσφορᾶςἐπιτραχήλιο μὲ τὴν ἀφιέρωση:  
Ἀθῆναι, τῇ 24ῃ Μαΐου 2015
Σεβαστέ μας π. Παναγιώτη
  Ἡμεῖς, τὸ ποίμνιόν Σου, ὁ πολιτιστικὸς σύλλογος «Ἀναστάσιος Γόρδιος» ποὺ τὸ ἀντιπροσωπεύει, προσφέρει ταπεινῶς εἰς τὴν ἐπὶ πέντε δεκαετίας ὑμετέραν ἱερὰν καὶ θεοφιλῆ ποιμαντικὴν κεφαλὴν τοῦ τόπου μας, συμβολικῶς, τὸ παρὸν ἐπιτραχήλιον, γιὰ νὰ σᾶς ὑπενθυμίζει «ἑσπέρας καὶ πρωί καὶ μεσημβρίᾳ» ὅτι μὲ αὐτὸ δοξολογοῦσε καὶ ὑμνοῦσε τὸν Κύριο, καὶ μὲ αὐτὸ εὐχόταν γιὰ τὸ ποιμνιό του, ποὺ Ἐκεῖνος τοῦ ἐμπιστεύτηκε, καὶ αὐτὸ εἶχε «ὡς ζυγόν», διὰ νὰ καλλιεργεῖ ἱεροπρεπῶς καὶ ἀγογγύστως τὸν πνευματικὸ ἀγρὸ τῆς ἐνοριακῆς μας Κοινότητος, τῶν Μεγάλων Βραγγιανῶν τῶν Ἀγράφων.
Εὐσεβάστως
Διὰ τὸ Δ.Σ. τοῦ Συλλόγου «Ἀναστάσιος Γόρδιος»
   
      Ὁ Πρόεδρος                                                                          Ὁ Ταμίας
Γεώργιος  Χρήστου                                                               Χαράλαμπος Ἰωάννου
 Ἐπίσης, στὴν ἐκδήλωση, μεταξὺ ἄλλων παρέστησαν: ὁ Δημοτικὸς Σύμβουλος Ἀγράφων κ. Λάμπρος Ζαμπάκας, ὁ πρώην Δήμαρχος Ἀγράφων Χρῆστος Μπούρας, ὁ τέως Πρόεδρος τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου καὶ τέως Δημοτικὸς Σύμβουλος Ἀγράφων Δημήτριος Ἠλ. Τσιώλης, ὁ Γραμματέας τῆς Πανευρυτανικῆς Ἕνωσης κ. Κωνσταντῖνος Παπαδόπουλος, ὁ φιλόλογος καθηγητὴς καὶ συνεργάτης τῆς ἐφημερίδας μας κ. Παναγιώτης Βλάχος, ὁ τ. Πρόεδρος τοῦ Συλλόγου Φουρνιωτῶν κ. Πέτρος Τσέλιος, ὁ πρώην Πρόεδρος τοῦ Συλλόγου Μαράθου Εὐρυτανίας καὶ συγγραφέας κ. Κων/νος Μπουμπουρῆς, τὸ μέλος τοῦ «Μουσειακοῦ Κέντρου» Εὐρυτανίας κ. Παῦλος Νταλλῆς κ.ἄ.
                                                                             Κωνσταντῖνος Σπ. Τσιώλης

Τετάρτη 3 Ιουνίου 2015

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΓΟΡΔΙΟΣ (1654/5 - 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 1729)

 Μνήμη Ἀναστασίου τοῦ Γορδίου († 7 Ἰουνίου 1729)


Ἀναστάσιος ὁ Γόρδιος, 
κώδ. ΕΒΕ 2188, φ. 130v
Ὁ λόγιος ἱερομόναχος Ἀναστάσιος ὁ Γόρδιος γεννήθηκε περὶ τὸ 1654 στὰ σημερινὰ Μεγάλα Βραγγιανά (τότε Βρανιανά) τῶν Ἀγράφων.[1] Τὸ κοσμικό του ὄνομα ἦταν Ἀλέξιος. Σπούδασε κοντὰ σὲ ἕναν ἀπὸ τους πλέον σημαντικοὺς λογίους καὶ διδασκάλους τῆς Τουρκοκρατίας τὸν Εὐγένιο Γιαννούλη τὸν Αἰτωλὸ στὴ Σχολὴ Γούβας Βραγγιανῶν, στὸν Νικόδημο Μαζαράκη στὴν Ἀθήνα, τὴν Ἄρτα καὶ πιθανὸν τὰ Ἰωάννινα, καὶ στὴν Πάδοβα τῆς Ἰταλίας, ὅπου φαίνεται ὅτι ἀπέκτησε καὶ κάποιες ἰατρικὲς γνώσεις. 

Βάσει τῶν σωζομένων ἐπιστολῶν του, ἐκάρη μοναχὸς καὶ χειροτονήθηκε ἱεροδιάκονος τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1676 στὸ Καρπενήσι ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπο Λιτζᾶς καὶ Ἀγράφων Ἰάκωβο τὸν ἐκ Καρπενησίου (1657-1678), παλαιὸ μαθητὴ τοῦ Εὐγενίου Γιαννούλη. Δίδαξε στὴ Σχολὴ Γραμμάτων τοῦ Αἰτωλικοῦ γιὰ εἴκοσι περίπου χρόνια (1690-1710) καί ‒κυρίως, τὰ τελευταῖα δεκαπέντε χρόνια (1714-1729) τῆς ζωῆς του‒ στὴ Σχολὴ Γούβας Βραγγιανῶν («Ἑλληνομουσεῖον Ἀγράφων»), τὴν ὁποία ἵδρυσε περὶ τὸ 1661 ὁ διδάσκαλός του Εὐγένιος Γιαννούλης ὁ Αἰτωλός (περ. 1597- 6 Αὐγούστου 1682).

Ἐκτὸς τοῦ παιδευτικοῦ, σπουδαῖο εἶναι καὶ τὸ φιλολογικό, θεολογικό, ἐπιστολογραφικό (σώζονται περίπου 700 ἐπιστολές του) καὶ συγγραφικό του ἔργο. Θεωρεῖται ἀπὸ τοὺς σημαντικότερους Διδασκάλους τοῦ Γένους καὶ λογίους τῆς ἐποχῆς του. Ἐκοιμήθη στὴ γενέτειρά του τὴν 7η Ἰουνίου 1729.


[1] Περὶ τοῦ βίου καὶ τοῦ ἔργου τοῦ Γορδίου βλ. Π. Βασιλείου, « Ὁ Ἀναστάσιος Γόρδιος καὶ τὸ ἔργον του (1654-1729)», Θεσσαλικὰ Χρονικὰ 10 (1971) 129-156· τοῦ ἰδίου, Ὁ μεγάλος Διδάσκαλος τοῦ Γένους Εὐγένιος Γιαννούλης ὁ Αἰτωλὸς καὶ οἱ σπουδαιότεροι μαθητὲς τῶν Σχολῶν τῶν Ἀγράφων, ἐκδ. Στεφ. Βασιλόπουλος, Ἀθήνα 21985, σ. 168 κ.ἑξ.· Μάρκος Α. Γκιόλιας, Ἱστορία τῆς Εὐρυτανίας στοὺς Νεότερους Χρόνους (1393-1821), ἐκδ. Πορεία, Ἀθήνα 1999, σ. 462-476· Χριστόφ. Δ. Ἀλεξάκης, Μεγάλα Βραγγιανὰ καὶ Ἑλληνομουσεῖον Ἀγράφων, Ἀθῆναι 1990, σ. 174-193· Γιάννης Β. Καρύτσας, Οἱ Αἰτωλοὶ Διδάσκαλοι, Ἀθήνα 2002, σ. 223-254· Κ. Θ. Δημαρᾶς, Ἱστορία τῆς Νεοελληνικῆς Λογοτεχνίας, ἐκδ. Γνώση, Ἀθήνα 92000, σ. 138-140, καὶ GPodskalsky, Ἡ Ἑλληνικὴ Θεολογία ἐπὶ Τουρκοκρατίας 1453-1821, μετάφραση π. Γ. Δ. Μεταλληνός, ἐκδ. ΜΙΕΤ, Ἀθήνα 22008, σ. 383-386. Ἐπίσης, βιογραφικὰ τοῦ Γορδίου βλ. στὸ Ἀναστάσιος Γόρδιος, Ἀλληλογραφία (1675-1728), Ἔκδοση: Χαρίτων Καρανάσιος ‒ Ἰωάννα Κόλια, Προλεγόμενα‒Σχόλια: Χαρίτων Καρανάσιος, τ. Α΄‒Β΄, [Κέντρον Ἐρεύνης τοῦ Μεσαιωνικοῦ καὶ Νέου Ἑλληνισμοῦ / Ἀκαδημία Ἀθηνῶν], Ἀθήνα 2011, σ. 25-39 (στὸ ἑξῆς Γόρδιος, Ἀλληλογραφία), ὅπου ἀρκετὰ μέχρι τώρα δεδομένα στοιχεῖα ἀπὸ τὸν βίο καὶ τὸ ἔργο τοῦ Γορδίου ἀναθεωροῦνται καὶ τακτοποιοῦνται βάσει γραπτῶν πηγῶν (ἐπιστολῶν) τοῦ ἰδίου τοῦ Γορδίου.